De tastzin is ons eerste en daardoor misschien wel belangrijkste zintuig, maar in de westerse materiële en intellectuele cultuur ook het meest verwaarloosde. Schoolse kennis vindt doorgaans uitsluitend via visuele en auditieve overdracht plaats. Om iets grondig te verkennen zijn je ogen en oren echter niet genoeg. En dat weet ieder kind. De reflex om iets dat je niet kent op te pakken is zo groot dat kinderen regelmatig “niet aanraken!” horen. Dat is jammer, want zo missen ze een belangrijke schakel waarmee ze de wereld zouden moeten verkennen.
Zeg eens wat vaker: “Aanraken mag!”
- Maak een voelwandeling. Als je een volgende keer met kinderen door het bos of park loopt, raak dan eens alles wat de aandacht trekt aan: het mos, de boomstammen, het gras, de blaadjes, eikels, kastanjes en (voorzichtig!) de paddenstoelen. Als je dit geregeld doet scherp je de tastzin. De tastindrukken die je in de natuur kunt opdoen zijn immers veel intenser dan wat je in een doorsnee huis tegenkomt, met oneindig veel uiterst subtiele nuances.
- Verwen elkaar. Kriebel elkaar eens zachtjes in de haren, streel eens over iemands wang, krab eens voorzichtig iemands rug. Of kneed eens iemands arm, handen en vingers alsof je een tube tandpasta uitknijpt.
Zo ontdekken kinderen spelenderwijs wat zijzelf of een ander plezierig vinden, en wat niet. Het is een belangrijke ontdekking dat niet iedereen hetzelfde fijn vindt!
Als ze dit regelmatig mogen doen worden ze gevoeliger voor subtiele wensen van anderen en leren ze zorgzaam met een ander om te gaan. Het empatisch vermogen wordt getraind.
En het kind dat aangeraakt wordt krijgt de aandacht die het nodig heeft, ervaart de eigen grenzen en leert aan te geven wat het graag wil en wat het niet prettig vindt. - Leer met je tastzin. Laat kinderen eens schrijven in zand, op schuurpapier, in scheerschuim of met vingerverf. Of laat met een vinger woorden of sommen op elkaars hand of rug ‘schrijven’ en raden. Bedenk hoe je kinderen aardrijkskunde- of geschiedeniskennis met hun tastzin, en ook met hun reuk- en smaakzin, zou kunnen laten verkennen.
Want hoe meer zintuigen bij het verwerven van nieuwe vaardigheden worden ingeschakeld, hoe sneller en beter patronen in het lichaam verankerd raken. En dat is fijn, want leren doe je niet met je hoofd, maar met je hele lichaam.
In deze Educare onder andere over zingen dat positieve effecten heeft op de hersenen van kinderen en, als je het regelmatig doet, zelfs het IQ én de emotionele intelligentie verhoogt zo blijkt uit onderzoek.
Voetbalgeweld, concentratiegebrek op scholen en schooluitval, gebrek aan onderling respect bij onze jongeren: opnieuw staat de moraal ter discussie. In onze Westerse kennisfabrieken zijn morele oefenprogramma's grotendeels verdwenen. Hoe komen we tot een nieuwe houding ten opzichte van moraliteit?
De Deense psycholoog Kjeld Johansen ontwikkelde ruim 30 jaar geleden een stimuleringsprogramma voor kinderen die moeite hebben met auditieve verwerking van taal. Inmiddels is gebleken dat deze therapie ook goede resultaten laat zien bij kinderen met dyslexie.
Educare katern decembernummer 2012.
Moraal leer je door oefenen
Voetbalgeweld, concentratiegebrek, schooluitval, gebrek aan onderling respect bij jongeren: opnieuw staat de moraal ter discussie. Volgens de nieuwste inzichten in het functioneren van onze hersenen
zijn kennis en regels onvoldoende. ‘De vrije wil discussie’ laat zien dat we met ons denken ons gedrag niet kunnen sturen. Maar dat betekent niet dat we er niet meer verantwoordelijk voor zijn. De essentie van gedragsverandering is oefenen, oefenen en oefenen.
Evenwicht is de basis van alle bewegingen en hangt nauw samen met lichaamsbesef en met ruimtelijke oriëntatie. Het vermogen om je lichaam zó te bewegen dat het goed in balans is, lijkt heel vanzelfsprekend omdat dat (als het goed is) volledig onbewust gebeurt. Maar het kan pas in het onbewuste gebeuren als het op een bepaald moment echt eigen gemaakt is. In dit artikel vind je praktische tips en evenwichtsspelletjes waarmee het gevoel voor evenwicht optimaal ontwikkeld kan worden.