Tip over verbondenheid met Materie

Maak van leren kinderspel

door Marijke Sluijter

Hoe kom je van een leerblokkade af? Door het te leren onderwerp uit het idee van ‘leren’ te halen er terug te plaatsen in het kinderspel.

Een leerblokkade ontstaat doordat je iets moet doen wat je (nog) niet kunt. De ontgoocheling, vernedering of teleurstelling daarover kan zo groot zijn dat die emotie telkens als dezelfde situatie zich voordoet opspeelt. Het brein signaleert het dreigende gevaar en zet de alarmknop aan: Vecht, Vlucht of beVries.

Je kunt je daardoor niet concentreren want je moet je beschermen tegen dit vervelende gevoel. Je kunt je voorstellen dat meer van hetzelfde niet helpt, dat versterkt het gevoel van onveiligheid en dat is nou net de reden voor de leerblokkade. Hierdoor kan het kind zich niet verbinden met de leerstof, het deinst letterlijk terug.

Wat kun je doen om de angst te laten smelten?

Je kunt elk leerdoel ook spelend bereiken. Dat gebeurt alleen niet, omdat we willen controleren wat alle kinderen kunnen en weten. En het kenmerk van spel is nou juist dat er geen doel achter zit, het wordt gericht door de nieuwsgierigheid van het kind en hangt af van toevallige wendingen. We hebben de leerstof dus in methodes gestopt die we systematisch afwerken. Veilig voor de overheid, maar niet voor het kind. Want die heeft niet altijd de gewenste interesses, tempo of leerstijl. Gevolg: stress.

Maak van leren een spel: creëer spelsituaties om leerblokkades te vermijden en op te lossen

Hier is een voorbeeld van een spel voor kinderen die weerstand tegen leren lezen hebben opgebouwd.Het kan thuis of op school gespeeld worden. Je speelt het samen met kinderen die al wel graag lezen, die trekken het kind met leerangst mee in hun enthousiasme. Er zijn geen winnaars of verliezers, iedereen wint: het gezamenlijke plezier is het doel.

Ikea en Hema verkopen grote rollen tekenpapier. Rol een flink stuk over één of meerdere tafels en plak vast met schildersplakband. Een groep van vier tot acht kinderen mogen dat volkrabbelen met lichte kleurpotloden, met twee handen tegelijk. Goed mengen door de kinderen om de tafel heen te laten lopen. Het kan er verhit aan toegaan. Lekker laten gaan, het is een gezonde motorische activiteit waarbij ze ook nog sociale vaardigheden leren: “O sorry, wil jij erbij?’ ‘Mag ik even?’ Ga door tot je ziet dat de aandacht verslapt.

Nu verleg je de aandacht naar de vormen die zijn ontstaan. ‘Ontdek’  in de wirwar van krabbels een letter en maak hem zichtbaar met een donker kleurpotlood of waskrijt. Wacht tot de kinderen ook letters zien en trek ook die letters om. Zoek er zoveel mogelijk, tot je een ‘bak vol letters’ hebt.

Voor kleuters is dit genoeg. Voor kinderen die al aan lezen toe zijn kan je er een nieuw spel aan toevoegen: ga woorden rijgen door met een potlood van letter naar letter te gaan.

Of je knipt (of scheurt) alle letters uit en plakt er woorden van. Misschien maken we wel een brief of een gedicht!

Spelenderwijs kunnen kinderen zich verbinden met schoolse lesstof. De interesse wordt gewekt, het verlangen wordt wakker. En verlangen, dat is de eerste stap in het leerproces!

****

Dit is een van de oefeningen uit Zinvol Tekenen in de Basisschool, een studiedag voor leerkrachten van groep 2-5.
Wil je regelmatig dergelijke tips ontvangen? Schrijf je dan in op www.zinvoltekenenmetkinderen.nl.

Over de auteur van deze tip

De ontwikkeling van mensen en de mensheid fascineert me. Ik vraag me altijd af wat er nodig is om een leerblokkade te overwinnen, wil weten wat iemand tegenhoudt om volledig tot bloei te komen en wat er nodig is om weer bij de levensstroom aan te haken.

Mijn werk als projectleider en coördinator bij Stichting Universele Opvoeding en het hoofdredacteurschap van Educare geven mij de kans om op die vraag een veelvoud aan antwoorden te krijgen.

Enkele keren per jaar geef ik cursussen aan leerkrachten, yogadocenten, kindercoaches en -therapeuten over aanraakspel en tekenen om de ontwikkeling van kinderen te ondersteunen.

Ik schreef toen ik in de jaren zeventig op Aruba woonde samen met Jacqueline van Ommeren ‘Educreation; hoe kinderen leren spreken, rekenen, schrijven en lezen in verbinding met zichzelf, de ander en de wereld’.

Terug in Nederland hielp ik babymassage in Nederland geaccepteerd te krijgen om de band tussen ouder en kind te versterken.

In 2002 introduceerde ik Onderlinge Kindermassage, een trend die uit Zweden kwam. Hierover schreef ik het boek ‘Aanraken, een levensbehoefte’. In april 2016 komt het uit in het Frans.

Momenteel geef ik aan leerkrachten, docenten van HVO en pedagogische opleidingen, kinder- of gezinscoaches en kindertherapeuten cursussen Zinvol Tekenen met Kinderen. Dit zijn communicatieve tekenspellen om het contact met kinderen te verdiepen. Ze werken in op de ontwikkeling van de cognitieve, emotionele en sociale intelligentie.

Om ouders, opvoeders en leerkrachten aan te moedigen meer met kinderen te gaan tekenen ontwikkelde ik in 2014 de ‘Droedel-App”: 52 tips voor een wekelijkse droedel.

Droedelen is gedachteloos bewegen op papier als ontspanningsmoment. Je hoeft niet je best te doen om het mooi te maken, want dat is niet het doel. Maar vaak wordt het mooier dan je dacht. En, kinderen doen graag met je mee!

Reageer op deze tip

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Eén reactie

    Error thrown

    Call to undefined function ereg()